You are currently viewing <strong>Kronika Jerzwałdu</strong>

Kronika Jerzwałdu

W tym miejscu tworzymy chronologiczny opis wydarzeń w Jerzwałdzie od czasów najdawniejszych do współczesności:


Proszę dopisywać w komentarzach ważne wydarzenia z życia naszej wsi, o których wiecie a ja będę tę listę aktualizował.

1333.02.23 – Luther z Brunszwiku, komtur dzierzgoński, nadał wieś Jerzwałd rycerzowi pruskiemu Skypelonowi w wieczyste posiadanie za zasługi wojenne wyświadczone braciom zakonnym.

1343.01.02 – Wielki mistrz krzyżacki Ludolf König dokonał ponownego nadania pól jerzwałdzkich innym rycerzom pruskim, braciom Lutyne i Warpune, za wierną służbę zakonowi.

1578 – W Księdze gospodarczej Księstwa Pruskiego z 1578 r. (Haushaltungsbuch des Fürstentltums Preussen 1578 r.) zanotowano dane dotyczące okolic Jerzwałdu:
Majątek Lixein (Likszany) nie jest duży i nie można tam wiele przedsięwziąć. Bezpośrednio z nim graniczą opuszczone dobra ziemskie o nazwie Keiserßwalt (Jerzwałd), które można przyłączyć do Lixein (Likszany). Nie jest pewne, jaką one mają wspólnie powierzchnię , moim zdaniem nie jest tego więcej niż 30 łanów (504 ha): można byłoby tam założyć państwowy folwark. Z dobrami Keiserswalde (Jerzwałd) graniczy majątek o nazwie Rotzigeshoeff (Rucewo), osiedliło się w nim dwóch gospodarzy nad jeziorem, w którym łowią leszcze. Byłoby lepiej wydalić ich stamtąd, ponieważ nie posiadają aktów własności i osiedlili się tam samowolnie. Na tych ziemiach trzeba założyć owczarnię, gdyż w pobliżu są dobre pola na pastwiska. Można zatem połączyć wszystkie trzy majątki wraz z ową owczarnią. Jeśli zboża nie chciałoby się wozić za daleko z Rotzigeshoeff (Rucewo) do Lixein (Likszany) albo Keiserßwalt (Jerzwałd), to na Rotzigeshoeff (Rucewo) trzeba zbudować gospodarstwo i jednocześnie ową owczarnię w miejscu, gdzie to najlepiej pasuje. Na tych terenach istnieje doświadczenie w hodowli owiec.


1611 – w okolicy Lixainen wybuchła zaraza bydła, a w

1612 – Klęska nieurodzaju, co z kolei przyniosło klęskę głodu.


1707.01.19 – Dzień wystawienia dokumentu założycielskiego, który należy uważać za swego rodzaju metrykę miejscowości. Jerzwałd powstał na nowo jako wieś szkatułowa (podatki z niej wpływały bezpośrednio do prywatnej szkatuły króla Prus Fryderyka I Hohenzollerna) i został nazwany Girsewald, później Gerswalde (do 1945 r.), co jest przekształceniem pierwotnej nazwy Keyserswalde.


1710 – Jerzwałd jak i całe Prusy nawiedziła straszliwa epidemia dżumy. W Jerzwałdzie zmarły 92 osoby, w Likszajnach 45, w Rąbitach 26, w Dobrzykach 8, w Haku 48, w Kupinie 73 osoby. W Zalewie pomór przeżyło tylko 7 osób z 709 mieszkańców.


1726 – Przeprowadzono pierwszy spis ludności Jerzwałdu.


1732 – Przeprowadzono kolejny spis ludności.


1739 – W Jerzwałdzie założono szkołę elementarną. W raportach wizytatorów była ona jeszcze w 1834 r. nazywana polską szkołą, gdyż uczęszczały do niej tylko polskie dzieci.

1760 – We wsi szkatułowej Jerzwałd wzniecił się ogień podczas wichury i strawił na popiół 20 domów, 9 stodół i 11 szop.

1764 – W jerzwałdzkiej szkole zatrudniono szewca Marcina Podziellny’ego, którego przygotowywał do zawodu dobrzycki pastor Johann Ludwig Madeicka.

1780 – w Rucewie grasowały stada wilków, które stały się plagą nie tylko tej wsi, gdyż zagryzały bydło i owce w całej okolicy.

1807.01.04 Do pałacu w Kamieńcu przybył cesarz Napoleon ze swoim dworem i pozostawał tam do 6 czerwca 1807 r.


1807 – pewien człowiek z Jerzwałdu poprowadził w nocy do Kamieńca 50 Czarnych Huzarów Pruskich, którzy chcieli dokonać zamachu na życie Napoleona – do ataku nie doszło z powodu silnych straży pałacowych.

1819 – W kościele w Dobrzykach odbyła się konfirmacja po polsku, odtąd msze po polsku odprawiano tam do 1890 r.

1826.08.10 – W aktach szkolnych opublikowano wykaz gospodarzy z Gerswalde podpisany przez proboszcza Szymanowskiego, którzy miejscowemu nauczycielowi przekazali zboże na jego utrzymanie (tzw. Schulen-Gerste):

Schulz ZIMMERMANN, dom nr. 1
Gottfried WINKELOWSKY (lub WINKELEWSKY) dom nr. 2
Adam SCHRÖDTER dom nr. 3
Michael RHODER dom nr. 4
Jakub KASPRZYCZKY dom nr. 5
Wilhelm SOKOL dom nr. 6
Samuel KIRSTAN dom nr. 7
Michael QUASS dom nr. 8
Gottfried KALLINNA dom nr. 9
Gottfried JOZEWSKY dom nr. 10
Gottfried WOLLF (lub WOLFF) dom nr. 11
Beniamin JOZEWSKY dom nr. 12
Podleśniczy SCHULZ dom nr. 13 i 14
Samuel KISCHEL dom nr. 15
Gottfried ROHDER dom nr. 16
Michael GAVEL Hausnr. 17

1830 – Nauczycielem w Jerzwałdzie zostaje Wilhelm John, urodzony w Kętrzynie w 1813 roku.

1831 – W okolicach Jerzwałdu wybuchła epidemia cholery.


1867 – Jerzwałd dotknęła klęska nieurodzaju, zaraz potem wystąpiła klęska głodu.

1868 luty – W Jerzwałdzie wybuchła epidemia tyfusu.
1871 


1874.07.14 – Utworzono Gminę Wiejską tzw. Amtsbezirks Gerswalde, w której skład wchodzą Jerzwałd, Matyty, Siemiany oraz przysiółki Bukowiec, Rucewo, Likszany. Początkowo siedziba gminy była w Siemianach, zaś głównym administratorem (Amtsvorsteher) do 1892 roku był Kempka z Siemian

1974.07.30 – Kierownikiem Urzędu (powiat Gerswalde) zostaje Schulze i właściciel ziemski Kempe w Schwalgendorf aż do roku 1898


1878.11.11 – Gospodarstwo na wyspie jez. Rucewo Małe została uwzględniona w Gminie Wiejskiej Rucewo.

1881.04.01 – Powiat Gerswalde obejmuje gminy wiejskie Gerswalde, Motitten, Rotzung i Schwalgendorf oraz dzielnice dworskie Bukowitz i Lixainen (6 gmin/okręgów majątkowych).

1890.02.05 –
1898 – Zbudowano drogę z Dobrzyk do Jerzwałdu.

1898.11.25 – Kierownikiem Urzędu (powiat Gerswalde) zostaje królewski Leśniczy Suchland w Gerswalde przez 6 lat,

1898.09 – Zmarł Gottfried Pukall, właściciel jednego z zajazdów w Jerzwałdzie.

1899.12.19 – Włączenie gmin wiejskich Gerswalde (częściowo)2 i Schwalgendorf (częściowo)3 do majątku Schwalgendorf, Forst w dzielnicy Alt Christburg.

1900.06.23 – Włączenie leśniczówki Gerswalde z powiatu Gerswalde do powiatu Forest Alt Christburg; Przyłączenie majątku Schwalgendorf z powiatu Forst Alt Christburg do powiatu Gerswalde.

1902 styczeń/luty – Spłonął młyn Gottfrieda Murscha w Jerzwałdzie, który szybko został odbudowany.

1903.10.20 – Ostatni pochówek na cmentarzu ewangelickim w Likszanach. Muszkieter Hermann Fürst, (ur. 14 sierpnia 1881 – zm. 20 listopada 1903). 

1904.11.25 – Kierownikiem Urzędu (powiat Gerswalde) zostaje Królewski Nadleśniczy Picht w Schwalgendorf przez 6 lat,

1908.01.01 – Powiat Gerswalde obejmuje gminy wiejskie Gerswalde, Motitten, Rotzung i Schwalgendorf oraz okręgi ziemskie Bukowitz, Lixainen i Schwalgendorf, Forst (7 gmin/powiatów).

1908.06.12 – Przyłączenie gminy wiejskiej Gerswalde (częściowo) do majątku Schwalgendorf, Forst.

1910.11.07 – Kierownikiem Urzędu (powiat Gerswalde) zostaje Królewski Nadleśniczy Picht w Schwalgendorf przez następne 6 lat,

1916.01.16 – Zmarł Gottfried Mursch, właściciel młyna i tartaku.

1916.11.20 – Kierownikiem Urzędu (powiat Gerswalde) zostaje nadleśniczy Frese w Schwalgendorf przez 6 lat,

1920.01.07 – Kierownikiem Urzędu (powiat Gerswalde) zostaje skarbnik leśny Grosse w Gerswalde.

1922.05.22 – Kierownikiem Urzędu (powiat Gerswalde) zostaje właściciel tartaku Alfred Mursch w Gerswalde


1924 – W jerzwałdzkiej szkole odbyło się szkolenie zawodowe dla nastolatków.

1924.04.03 – Włączenie gminy wiejskiej Motitten (częściowo) i powiatu Schwalgendorf, Forst (częściowo) do powiatu majątkowego Bukowitz.

1924.11.05 – Zmarł Paul Schramke, właściciel zajazdu.

1925 – Zakończono przebudowę Zajazdu Damrau.

1925.10.30 – Przekształcenie dzielnicy majątkowej Bukowitz w gminę wiejską o tej samej nazwie.
1927 – rozpoczęto budowę drogi ze Starego Dzierzgonia do Jerzwałdu wyłożoną wysokiej jakości brukiem (obecnie zabytek). Ostatni odcinek drogi oddano do użytku w roku 1932.

1928.09.30 – Połączenie gmin wiejskich Gerswalde i Rotzung oraz majątku Lixainen w nową gminę wiejską Gerswalde.

1928/1929 zima – W Jerzwałdzie działała zimowa szkoła dokształcająca dla młodzieży męskiej pochodzenia chłopskiego. Uczęszczało do niej 37 uczniów.

1929.01.01 – Włączenie gminy wiejskiej Bukowitz do gminy wiejskiej Motitten.

1929.09.30 – Włączenie powiatu majątkowego Alt Christburg, Forst (częściowo) z powiatu Alt Christburg-Forst do gminy wiejskiej Gerswalde; włączenie powiatu majątkowego Schwalgendorf, Forst (częściowo)8 do gminy wiejskiej Schwalgendorf; Połączenie dzielnicy Schwalgendorf, Forst i dzielnicy Alt Christburg, Forst w dzielnicy Alt Christburg-Forst w celu utworzenia nowej dzielnicy Alt Christburg, Forst.

1930 – Niemieccy inżynierowie wojskowi zaprojektowali i przekopali Kanał Jerzwałdzki zakończony groblą, która na wypadek wojny z Polską miała być wysadzona w powietrze w celu zalania okolic Susza.

1930.04.11 – Kierownikiem Urzędu (powiat Gerswalde) zostaje Erich Hoffmann w Motitten.

1931 – W Jerzwałdzie po raz pierwszy pojawiło się światło elektryczne.

1931.05.31 – Odbyło się zebranie miejscowego Towarzystwa Gimnastyczno-Sportowego. Notka w „Mohrunger Kreiszeitung” z dnia 3 czerwca 1931r. Najważniejszym punktem obrad była letnia impreza, zaplanowana przez to towarzystwa na przyszłą niedzielę (7.06.1931 r.), do której przygotowania można już w tej chwili uznać za ukończone. Jak poinformował przewodniczący towarzystwa, do udziału w niej zgłosiło się 12 innych związków, dlatego trzeba się liczyć z przybyciem wielu sportowców. Podczas posiedzenia ustalono, aby sędziom sportowym, którzy licznie zgłosili się z innych organizacji, przydzielić do dyspozycji odpowiednio oznakowynych porządkowych. Wśród członków towarzystwa panuje ogólne niezadowolenie z powodu odwołania biegu przełajowego w dniu 10 maja br. w zachodniej części powiatu morąskiego. Impreza jerzwałdzka była planowana na ten dzień i musiała zostać przełożona z uwagi na ten bieg, przerwano też przygotowania do niej. Bez zawiadomienia poszczególnych towarzystw bieg ten nie odbył się w zapowiadanym miejscu, lecz we wschodniej części powiatu. Przewodniczący towarzystwa, nauczyciel Bartnick, próbował przeprosić za nieporozumienie, ale nie ułagodził zgromadzonych. Prace przy placu sportowym w Jerzwałdzie powinny rozpocząć się we wrześniu. Wieloletniemu i sumiennemu skarbnikowi towarzstwa, panu Kaminskiemu, wręczono podarek z dedykacją z powodu ożenku. Dalej wspomniano z pochwałą o wspólnej wycieczce do Przezmarka w Święto Wniebowstąpienia Pańskiego, w której wzieło udział 40 członków towarzystwa.


1931.06.07 – Towarzystwo Gimnastyczno-Sportowe w Jerzwałdzie zorganizowało zawody sportowe

1931.06.21 – Kolejne zebranie miejscowego Towarzystwa Gimnastyczno-Sportowego

1931.09.01 – Powiat Gerswalde obejmuje gminy wiejskie Gerswalde, Motitten i Schwalgendorf (3 gminy).

1934.01.01 – Wprowadzenie pruskiej konstytucji miejskiej Ustawa z 15 grudnia 1933.

1935.04.01 – Wprowadzenie niemieckiego kodeksu miejskiego z 30 stycznia 1935; Zmiana nazw gmin wiejskich w gminach.

1935.08.25 – Zmarł właściciel Zajazdu Eichenlaube Hermann Petraschewski.

1938 – W jerzwałdzkiej szkole odbywały się Kursy Gospodarstwa Domowego.


1939 – Jerzwałd liczył 1026 mieszkańców i był największą wsią w powiecie morąskim. Pobliskie majątki ziemskie Rucewo z 50 i Likszany z 30 mieszkańcami należały administracyjnie do Jerzwałdu.


1944 od sierpnia do października – w okolicach Jerzwałdu działała grupa siedmiu komandosów radzieckich zrzucona na spadochronach nad lasami przy wsi Dolina. Wszyscy komandosi zginęli w wyniku wielkiej obławy zorganizowanej przez niemieckie wojsko i policję.


1944 jesień – w restauracji Eichenlaube (koło obecnej leśniczówki Bukownica) internowano 20 Badolio Włochów

1945.01.01 – Powiat Gerswalde obejmuje gminy Gerswalde, Motitten i Schwalgendorf (3 gminy).
Ostatnio kieruje nim naczelnik wydziału w Gerswalde.

1945.01.21 – o godzinie 18.30 lokalne władze niemieckie wydały rozkaz ewakuacji mieszkańców Jerzwałdu z powodu zbliżającego się frontu radzieckiego (wcześniejsze opuszczenie wsi bez zezwolenia władz było zabronione pod karą śmierci). Jeszcze tego samego dnia ludność opuściła wieś w uformowanej kolumnie zaprzęgów konnych. Nie wszyscy mieszkańcy uciekali, część pozostała.


1945.01.23 – o świcie pojawili się w Jerzwałdzie Rosjanie. Wjechali czołgami po zamarzniętym jeziorze z dzień wcześniej zajętych Siemian. Zabili następujących mieszkańców:
1. Sokoll Fritz – naczelnik poczty
2. Pukallus Hermann
3. Schipplick Fritz
4. Zerulla Otto
5. Herold Paul
6. Herold Maria z d. Dietrich
7. Winklewski Eduard
8. Winklewski, żona Eduarda
9. Sokolowski , żona rybaka
10. Meyer Emma, babka ś.p. Gertudy Hermann a prababka Giseli i Kurta
11. Wilinski Martha
12. Gavell Emil
13. Gavell, żona Emila
14. Dudde Martha
15. Pukall Karl
16. Teschner Anna, matka kowala Teschnera, który do śmierci żył w powojennym Jerzwałdzie
17. Laschinski, leśniczy z Doliny
18. Laschinski, żona leśniczego z Doliny
19. Dietrich z d. Josevski, kobieta
20. Kindler Hans
21. Buchholz Ottielie
22. Kornatz Paul, właściciel młyna


1945.01.23 do konca kwietnia 1946 – okupacja Jerzwałdu przez Rosjan

1945 wrzesien – W Sali dawnego zajazdu Damrau zorganizowano kaplicę kościoła katolickiego.


1945–1948 – w okolicach Jerzwałdu operowały oddziały 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej pod dowództwem majora Zygmunta Szendzielarza, ps. Łupaszka (ur. 1910 r. – stracony 8 lutego 1951 r.). Żołnierze Łupaszki atakowali wojska sowieckie, posterunki Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i działaczy Polskiej Partii Robotniczej, między innymi w Siemianach, Januszewie, Zalewie i Dobrzykach. Jedną z tajnych baz Łupaszki była leśniczówka w Witoszewie.


1945 – W Jerzwałdzie zamieszkał Franciszek Polewczyk i otworzył w dawnym zajeździe Damrau pierwszy po wojnie prywatny sklep kolonialny.


1946 – W Jerzwłdzie zamieszkali Antoni Mazur z żoną i dziećmi, Jan Grędziński oraz Stanisław Matosek, który został wybrany pierwszym po wojnie jerzwałdzkim sołtysem.
1946 – w Jerzwałdzie powstała Ochotnicza Straż Pożarna


1946 – w Jerzwałdzie otwarto siedmioklasową szkołę podstawową dla 130 dzieci.


1946.05.24 – do Jerzwałdu przybyła grupa 13 rodzin z Mazowsza (okolice Płocka). Do Morąga przyjechali pociągiem a stamtąd samochodami do Jerzwałdu.
Mikołajczykowie, Kulińscy, Józefowicz, Lewandowscy, Dolacińska, Kaczmarek, Plechowicz, Kopeć, Majewscy, Smagała, Frączkowscy, Igielscy, Piekarscy

1947 Lucjan Majewski zostaje wybrany sołtysem Jerzwałdu.


1947 – w Jerzwałdzie zamieszkały rodziny Ajeckich, Dobrowolskich, Guzów, Mellerów

1947 – W Jerzwałdzie otwarto drugi sklep, tym razem GS – owski

1947 czerwiec – Do Jerzwałdu dotarł transport przesiedleńców z Akcji Wisła ( m.inn. rodziny Grzebieniak, Szarjak, Sałosz, Rafa, Stanko, Radawiec, Mac).


1948 – Powstał Punkt Biblioteczny istniejący do dziś. Inicjatorem był Gerard Kłodziński, który przeznaczył na ten cel swój księgozbiór.

1948 lipiec – Harcerze morąscy w trakcie pobytu na zgrupowaniu w Przezmarku nocowali w Jerzwałdzie i któregoś lipcowego poranka ugasili płonące gospodarstwo chłopskie w Jerzwałdzie.

1950 – Komendantem Ochotniczej Straży Pożarnej w Jerzwałdzie zostaje Albin Meller i pozostaje na tym stanowisku do roku 1972.

1951 – W domu nad kanałem Jerzwałdzkim (obecnie mieszka tam p. Kaczynski) powstało Leśnictwo Jerzwałd, pierwszym leśniczym był Jan Kowalski.

1954.09.25 – reforma administracyjna. Powstały Gromadzkie Rady Narodowe, m.in w Jerzwałdzie. Zlikwidowano tym samym urząd sołtysa wsi.

1954 – W Jerzwałdzie powstała „Kolumna konna” zajmujaca się transportem drewna.


1956 – W Jerzwałdzie założono Urząd Pocztowy. Pierwszym naczelnikiem był Włodzimierz Żuk, listonoszem Czesław Majewski.

1957 – Jan Bąk został drugim listonoszem poczty.

1957.12.25 – Pierwszy dzień Swiąt Bożego Narodzenia. Dwie jerzwałdzkie furmanki wracają z kościoła w Dobrzykach do Jerzwałdu. Zaraz po odjeździe spod kościoła zaczęły się ścigać i jadąc z górki jeszcze przed ostatnim domem w Dobrzykach doszło do zderzenia tych dwóch furmanek. Kilka kobiet wypadły z wozu i jedna z nich, Marianna Jasińska z d. Kryszczak poniosła śmierć na miejscu uderzając głową w drzewo.


1958 – Otwarto Punkt Felczerski, który istniał do 1995 r.

1958 – w Jerzwałdzie przywrócono urząd sołtysa

1958 – Urząd Naczelnika Poczty w Jerzwałdzie objął Bronisław Surowiec.


1959.01.16 – Spisano pierwszy protokół z posiedzenia plenarnego KGr PZPR w Jerzwałdzie.

1959 – Kierowniczką jerzwałdzkiej biblioteki zostaje Maria Rydzyńska.

1959 – Doprowadzono energię elektryczną do urzędu pocztowego w jerzwałdzie. Do centrali dołączono 3 numery telefonów (nr 5,6,7)

1960.09.08 – Po przeprowadzeniu analizy Gromadzka Rada Narodowa w Jerzwałdzie udzieliła jednorazowej zapomogi na zakupy opału i odzieży na zimę dla biedniejszych osób mieszkających w Jerzwałdzie. Pomoc otrzymali: Helena Wożniak (ur.1884), Jan Tur (ur.1898), Michał Sałosz (ur. 1898), Jan Stańko (ur. 1884), Czesław Górecki (ur. 1895), Stanisław Dubanowski (ur. 1897), August Jendryszewski (ur. 1876), Józefa Kopeć (ur. 1903), Herman Teszner (ur. 1885), Aleksandra Kopeć (ur. 1897), Kazimiera Guziejewska (ur. 1927).


1961.03.09 – Spisano ostatni protokół z posiedzenia plenarnego KGr PZPR w Jerzwałdzie.

1961.11.11 – Zlikwidowano Gromadzką Radę Narodową w Jerzwałdzie.

1962 – Zlikwidowano Leśnictwo Jerzwałd.

1963 – Do Jerzwałdu przybyła ze Starych Bolit nauczycielka Bogusława Łagowska (1907-1990), która ucząc w jerzwałdzkiej szkole zamieszkała w domu p. Paluchów. Od roku 1968 prowadziła tutejszą bibliotekę mieszkając na piętrze dawnego zajazdu Damrau, równocześnie ucząc w szkole.

1964 – Kierowniczką jerzwałdzkiej biblioteki zostaje Sabina Jasinska.

1964 wrzesień – Położono asfalt na drodze od Dobrzyk do okolicy Fabianek (granica województw).

1965.03.05 Aleksander Kowalczyk zrzekł sie funkcji sołtysa. Nowym sołtysem Jerzwałdu został Albin Meller. Dzierżył ten urząd do roku 1983.

1966 – Dyrektorem Szkoły Podstawowej w Jerzwałdzie zostaje Aleksander Dymarski (ur. 1941), który pozostał na tym stanowisko do roku 1974. Potem przeprowadził się wraz z żona Zofia Siewierską, również nauczycielką do Zalewa.

1967 – Kierowniczką jerzwałdzkiej biblioteki zostaje Hildegarda Szramke.


1967.05.20 – Pisarz Zbigniew Nienacki (1929–1994) kupił dom wraz z gospodarstwem w Jerzwałdzie. Już w czerwcu zamieszkał tu na stałe.


1968 – Przez Jerzwałd przejechała kolumna pancerna w kierunku Czechosłowacji.

1968.08.27 – Zginął porażony piorunem 41 letni mieszkaniec Jerzwałdu, Jan Rafa.

1969.08.15 – W Jerzwałdzie zamieszkała rodzina Mastalerzów, przybyli z Siemian.

1970 – Powstał w Jerzwałdzie „Klub Rolnika” ( 3 pomieszczenie oraz zarządzanie salą widowiskową.

1970 – Prezesem Ochotniczej Straży Pożarnej został Albin Meller. Załoga OSP: Aleksander Kowalski, Eugeniusz Smagała, Józef Leniec, Janusz Smagała, Franciszek Frączkowski, Edward Kryszczak, Jan Grędziński, Wacław Szyk, Jan Cybulski, Szczepan Dubiel, Zygfryd Swigoński, Eugeniusz Jankowski, Stanisław S,agała, Jan Kaczmarek, Jan Marszalewski.

1971 – Szkoła zakupiła dom od Aleksandra Kowalskiego na „Dom Nauczyciela”

1971 – Radnymi GRN w Zalewie zostają mieszkańcy Jerzwałdu Wacław Szyk, Franciszek Gotowiec i Józef Nikołajczuk.

1971 – Po likwidacji szkoły w Bądzach, uczniowie stamtąd zaczęli uczęszczać do Jerzwałdu. W Sali widowiskowej próbowano zorganizować szkolna salę gimnastyczną co jednak się nie przyjeło.

1971 – Do Jerzwałdu przyjechał „Autobus dentystyczny”

1971.12.01 – Leśniczym w Bukownicy zostaje Stanisław Blonkowski. Zastąpił Stefana Stęplewskiego.

1972– Na stałe z Jerzwałdu do Niemiec wyjechała rodzina Ekrutów sprzedając swoje gospodarstwo wraz z domem p. Kondejom. Horst Ekruth nie uczył swoich dzieci języka polskiego i dlatego, kiedy nastał dla nich okres szkolny wolał wyprowadzić się do Niemiec.

1972 – GRN w Zalewie uchwaliła ustawę o zamknięciu i zalesieniu cmentarzy poniemieckich. Kamień szlachetny miał być wywieziony w jedno miejsce i sprzedany na licytacji.

1972 – Rozpoczęto budowę boiska sportowego w Jerzwałdzie. Ogrodzono cmentarz komunalny w Jerzwałdzie.

1972.09.01 – W jerzwałdzkiej szkole rozpoczęła pracę Elżbieta Dorota Blonkowska.

1973 – Szkoła Podstawowa w Jerzwałdzie została przekształcona w szkołę z nauczaniem początkowym dla klas 1–3. Uczniowie starsi (klasy 4-8) dojeżdżały do Zbiorczej Szkoły Podstawowej w Dobrzykach.

1974.04.15 – Pożar dawnej leśniczówki (potem gajówki) w Jerzwałdzie nad Kanałem Jerzwałdzkim. Poszkodowanym był 17 letni wówczas Henryk Maślanka, który zmarł w szpitalu na skutek rozległych poparzeń.

1974 – Kierownikiem 3 klasowej Szkoły Podstawowej w Jerzwałdzie została Regina Witesko. Funkcję tę pełniła do roku 1990.

1974 – naczelnikiem poczty w Jerzwałdzie został Antoni Rybaczuk. Bronisław Surowiec przeszedł na emeryturę.

1975 – Do Jerzwałdu przyjeżdża po raz pierwszy Jan Józef Lipski (1926-1991),  publicysta, krytyk i historyk literatury. Działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL- u.  „W ostatnich latach życia Lipski i jego małżonka Maria zakochali się w miejscowości Jerzwałd nad Jeziorakiem. Dwa pokoje, mili gospodarze, piękne okolice, czysta woda…”


1976 – Od początku lipca do końca sierpnia przebywała w Jerzwałdzie na wakacjach Grażyna „Gaja” Kuroń wraz z synem Maciejem, mieszkała wówczas w domu Państwa Dramińskich.

1976.04.21 – Zmarł Gerard Kłodziński (ur. 1911) , jeden z pierwszych powojennych mieszkańców Jerzwałdu. Na co dzień był poborcą skarbowym ale a wolnych chwilach zajmował się rzeźnictwem.

1976 – Latem do Jerzwałdu przyjechali Krystyna Janda i jej mąż Andrzej Seweryn odwiedzając odpoczywającą tu Gaję Kuroń.
1976.07.30/31 – Zamordowano Bożenę Kroczek (ur. 1963 r.). Mordercy nie ustalono, sprawę umorzono.

1978 czerwiec – W Jerzwałdzie zamieszkał Janusz Sokolowski, leśnik, satyryk. późniejszy wydawca biuletynu Pomezaniae wraz żoną Danutą.

1978 – Po raz pierwszy przyjechał do Jerzwałdu na wakacje Maurycy Gomulicki – późniejszy, światowej sławy grafik, fotograf, autor instalacji i krótkich form filmowych. Odtąd odpoczywa w Jerzwałdzie urlopy, nawet kilka razy w roku.

1979 styczeń – W pobliskich Siemianach w Cyraneczce spotykają się Zbigniew Nienacki i Edward Stachura, który za wstawiennictwem przyjaciela Wiesława Niesiobęckiego, ówczesnego dyrektora iławskiej biblioteki miał objąć stanowisko bibliotekarza w Siemianach. Niestety nie doszło to do skutku z powodu tragicznej śmierci poety kilka miesięcy później.

1979 – Kierowniczką jerzwałdzkiej biblioteki zostaje Anna Rybaczuk z d. Mioduszewska.

1979 – Do Jerzwałdu przybyła ekipa reporterska Polskiego Radia i zrealizowała reportaż radiowy Wojciecha Ogrodzińskiego pt. „Jerzwałdzka Ballada”.

1979.08.24 – Śmiercią samobójczą zmarł Stanisław Surowiec, mieszkaniec Jerzwałdu, fizyk i matematyk, nauczyciel Szkoły podstawowej w Dobrzykach. Pisarz Zbigniew Nienacki wskazywał go w wywiadach jako mordercę Bożeny Kroczek w roku 1976, co mogło spowodować do podjęcia udanej próby samobójczej.
1980 – W Rucewie zamieszkał aktor Zenon Nocoń.

1981 – Paul Schramke, przedwojenny mieszkaniec Jerzwałdu napisał swoje wspomnienia pt. „Dokumenttcion Gerswalde”, gdzie opisał fragmentarycznie życie codzienne Jerzwałdu do roku 1945. Wspomnienia te, zachowane w postaci maszynopisu są cennym źródłem historycznym o Jerzwałdzie.

1981.12.13 – Urząd Pocztowy w Jerzwałdzie został zmilitaryzowany. Stan Wojenny.
1982 – W Jerzwałdzie zamieszkał Aleksander Minkowski (1933-2016), pisarz.

1982– Do Rucewa k. Jerzwałdu przybył a znana opozycjonistka Henryka Krzywonos i zamieszkała u Zenona Noconia.

1982 – melioracja Schweinewise (Swińskiej łąki)

1983 – W Jerzwałdzie uruchomiono prywatny tartak ( właściciele Krzysztof Rękawek i Zenon Skórka)

1983 – W Jerzwałdzie zamieszkał prof. med. Józef Schier (1933 -2021). Profesor medycyny, chirurg, konsultant filmowy.

1983.05.03 – W kościele w Dobrzykach, podczas mszy świętej zmarła mieszkanka Jerzwałdu (Likszany) Julia Schab (ur. 1914)

1983 – Sołtysem Jerzwałdu zostaje Stanisław Przesmycki

1985 – W Jerzwałdzie zamieszkał Michał Nałęcki, który już w 1979 roku rozpoczął pracę jako leśniczy w Nadleśnictwie Susz. Początkowo mieszkał w leśniczówce Witoszewo. Odtąd częstym gościem w Jerzwałdzie był jego ojciec Konrad Nałęcki, słynny reżyser filmowy (m.in. współtwórca filmu „Czterej Pancerni i Pies

1985 styczeń – W Jerzwałdzie, przy Urzędzie Sołtysa powstał Komitet Budowy Wiejskiego Domu Kultury wraz z Remizą Strażacką.

1986 listopad – Stanowisko sołtysa Jerzwałdu obejmuje Kazimierz Paluch.

1987.11.28 – Zmarł Wincenty Plit (ur. 1905), pierwszy rybak (brygadzista) w powojennym Jerzwałdzie.

1988 – Polska Kronika Filmowa wyemitowała reportaż „Znad jeziora” PKF Nr 27/1988. Reportaż musiał być nagrany przynajmniej dwa lata wcześniej ponieważ 28 października 1986 roku zmarł operator Janusz Kuźniarski.

1988 – Leśniczym w Bukownicy zostaje Lucjan Matuszek.

1988 – Radnym z Jerzwałdu w Gminie Zalewo został Janusz Paluch. Funkcje tę pełnił do 1992 roku.

1988 jesień – Do Jerzwałdu przybył rybak z Łodzi, Andrzej Walentowicz i zamieszkał wraz z rodziną w rybaczówce po zmarłym rok wcześniej Wincentym Plicie. Pracował w brygadzie rybackiej Kurta Hermana do końca XX wieku. Potem powrócił do Łodzi, w roku 2003 sprzedał dom. W roku 2011 zmarł.

1989 Janusz Paluch rozebrał salę widowiskową przy dawnym zajeździe Damrau.

1989.01.01 – Stanowisko sołtysa Jerzwałdu objął Tadeusz Dziekan.

1989Janusz Ruchaj, aptekarz z Morąga kupił od gminy stary młyn w Jerzwałdzie i rozpoczął jego remont. Posadził tam również plantacje aronii. Niestety jego tragiczna śmierć przerwała tę inwestycje.

1989.03.02 – W kopalni na Śląsku, w wypadku przy pracy zginął mieszkaniec Jerzwałdu Wiesław Jaskulski (ur. 1962)

1989 marzec – Spłonął prywatny budynek p. Sokołowskich.

1990.05.14 – W wypadku samochodowym pod Iławą zginął Wiesiek Paluch (ur.10.05.1965)

1990 czerwiecJanusz Paluch otworzył „Bar pod Jesionem” w dawnym budynku biblioteki. Bar istniał do roku 2005.

1990.09.01 – kierownikiem szkoły w Jerzwałdzie zostaje Dorota Blonkowska.

1991Kurt Dietrich, przedwojenny mieszkaniec Jerzwałdu napisał swoje wspomnienia ” Sehensucht nach Gerswalde”. Maszynopis ten jest bardzo cennym źródłem historycznym Jerzwałdu.


1991.04.30 – W Jerzwałdzie ukazał się wydawany prywatnie pierwszy numer Biuletynu Społeczno-Kulturalnego „Pomezaniae”.


1992 – Zmarł aktor Zenon Nocoń (ur. 1923), aktor, mieszkaniec Rucewa od roku 1980.

1992 – zlikwidowano kąpielisko wiejskie na końcu drogi Nadjeziornej.

1992.04.29 – W wypadku motocyklowym w Jerzwałdzie (za szkołą, przed tzw. górką) zginął 22 – letni mieszkaniec Jerzwałdu, Piotr Chojnowski

1992.12.27 – Zmarł Bronisław Surowiec (ur. 1905), były Naczelnik poczty w Jerzwałdzie.

1993.06.03 – W wypadku samochodowym pod Jerzwałdem zginął Jacek Marszelewski (ur.1967)

1993 czerwiec – Do Jerzwałdu powrócił po wielu latach nieobecności Mirosław Mastalerz, na stałe zamieszkał tu w roku 2009.


1994.09.23 – Zmarł pisarz Zbigniew Nienacki. Jego grób znajduje się na miejscowym cmentarzu, a na domu, w którym mieszkał, wisi tablica pamiątkowa.


1994.10.18 – Utworzono Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego (PKPI) z siedzibą w Jerzwałdzie z zadaniem ochrony dziedzictwa przyrodniczego i prowadzenia edukacji ekologicznej. Na terenie PKPI znajdują się trzy rezerwaty przyrody: „Jasne”, „Czerwica” i „Jezioro Gaudy”. Dyrektorem ZPK zostaje Krzysztof Słowiński.

1995 – W Jerzwałdzie przy siedzibie ZPK założono ogród botaniczny.


1995.03.17 – W Jerzwałdzie odbyło się uroczyste przekazanie lokalnej społeczności ambulatorium. Organizatorem i głównym sponsorem tego przedsięwzięcia był prof. med. Józef F. Schier. Niestety ówczesne władze gminne nie doceniły właściwie tego wielkiego zaangażowania Pana Profesora wobec jerzwałdzkiej społeczności i nie podjęło żadnej aktywności aby utrzymać ten punkt ambulatoryjny „przy życiu”. Praktycznie więc to ambulatorium nigdy nie zaczęło działać.


1996 – Przy Gajówce w Jerzwałdzie (droga na Witoszewo) Związek Parków Krajobrazowych z siedzibą w Jerzwałdzie powołał Ośrodek Okresowej Rehabilitacji Zwierząt Chronionych, którą prowadzi Tadeusz Markos.

1996 – Na poczcie w Jerzwałdzie zamontowano nową centralę telefoniczną. Zwiększono trzykrotnie liczbę numerów

1996 lipiec – Związek Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie zorganizował I Obóz Przyrodniczy dla uczniów szkół z województwa olsztyńskiego i elbląskiego.

1997 styczeń – ukazał się pierwszy numer Biuletynu Informacyjnego Zespołu Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie dla dzieci i młodzieży „Uroczysko”. Redaktorem naczelnym zostaje Jason Sickle.

1997.02.21 – Zmarła najdłużej żyjąca mieszkanka Rucewa k. Jerzwałdu przeżywszy 99 lat i 1 dzień, Maria Sarapuk (ur.20.02.1898)

1997.04.30 – Otwarto do użytku Park Wiejski w Jerzwałdzie. Pomysłodawcą i  wykonawcą był Jason Sickle z USA, który odbywał półtoraroczną służbę w Parku Krajobrazowym w Jerzwałdzie jako Ochotnik Korpusu Pokoju.

1997 czerwiec – lipiec – Związek Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie w dniach 23.06-6.07.1997 zorganizował II Obóz Przyrodniczy dla uczniów szkół z województwa olsztyńskiego i elbląskiego. Uczestnicy obozu mieszkali w namiotach nad jez. Urowiec przy leśniczówce Szwalewo.
1998 – Likwidacja Szkoły Podstawowej w Jerzwałdzie, która była w ostatnich latach filią SP w Dobrzykach. Do budynku szkolnego przeniesiono jerzwałdzką bibliotekę.

1998 lipiec – Związek Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie w dniach 12-25.07.1998 zorganizował III Obóz Przyrodniczy

1999 – Pierwszy zlot fanów Pana Samochodzika. Inicjatywa zapoczątkowana przez fanklub https://nienacki.art.pl/ i kontynuowana przez Forum Miłośników Pana Samochodzika https://pansamochodzik.net.pl/  

1999 lipiec – Związek Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie w dniach 17-30.07.1999 zorganizował IV Obóz Przyrodniczy.

1999.07.30 – Na terenie Zespołu Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie odbyła się terenowa narada dyrektorów warmińsko – mazurskich parków krajobrazowych.

2000.01.01 – Sołtysem Jerzwałdu zostaje Ryszard Dubanowski

2000 lipiec – Związek Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie zorganizował V Obóz Przyrodniczy.

2001 – Sprzedano budynek szkolny zaś bibliotekę przeniesiono do Zespołu Parków Krajobrazowych, gdzie mieści się do dnia dzisiejszego jako filia Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Zalewie.

2001.08.20 – W Jerzwałdzie odbyło się Walne Zebranie nowopowstałego Towarzystwa Miłośników Przyrody Warmii i Mazur „Natura”

2002.08.29 – Zmarł emerytowany felczer medycyny Henryk Huzarski (ur.3.01.1929), który w latach 1966-1995 prowadził Punkt Felczerski w Jerzwałdzie.

2003 – Rybaczówkę w Jerzwałdzie kupił od byłego rybaka Witold Surowiak, polski, niezależny specjalista od pisania i redagowania teksów. Autor scenariuszy dubbingowych i dialogów do wielu seriali i filmów. Na stałe zamieszkał w Jerzwałdzie około roku 2018.

2003.05.03 – W Jerzwałdzie dzięki inicjatywie sołtysa Ryszarda Dubanowskiego odbył się „Turniej Wsi”. Wzięły udział drużyny Jerzwałdu, Dobrzyk i Witoszewa. Wygrał Jerzwałd.

2004.08.11 – Nad Jerzwałdem pojawił się balon, z którego zrobiono piękne zdjęcia.

2005.02.19 – Wybuchł pożar w części budynku obok sklepu GS w dawnym zajeździe Damrau. Pożar szybko ugaszono.

2005.11.01 – Do Jerzwałdu przeniesiono siedzibę firmy Pianoforte Concert Management

2005 – W Rucewie powstaje Stowarzyszenie „Pomocni Ludziom – Rucewo” im. Zenona Noconia w w miejsce dotychczasowego Markotu.

2006.01.30 – Zmarła emerytowana nauczycielka Danuta Janina Huzarska (ur.8.02.1927)

2006 – Komendantem Ochotniczej Straży Pożarnej w Jerzwałdzie zostaje Ryszard Dubanowski i pozostaje na tym stanowisku do śmierci czyli do roku 2011.

2006.10.08 – zmarł wieloletni sołtys Jerzwałdu Albin Meller (ur. 1917). Podobno w czasie wojny był żołnierzem Generała Maczka na zachodzie.

2007 – Zlikwidowano Urząd Pocztowy w Jerzwałdzie. Od tego czasu agencje pocztową prowadził sklep Jacka Dobrowolskiego.

2008.06.28 – Sołtys Jerzwałdu, Ryszard Dubanowski we współpracy z Miejsko- Gminnym Centrum Kultury w Zalewie zorganizował piknik rodzinny przebiegający pod hasłem „Rodzinnie, zdrowo i na sportowo”.

2008.07.07 – Założono portal internetowy https://jerzwald.pl/ z jerzwałdzkim forum wolnej wypowiedzi https://forum.jerzwald.pl/


2009 – W USA ukazała się książka Romana D. Maca „The Winding Path to Freedom”, byłego mieszkańca Jerzwałdu, w której opisuje swój pobyt w tej wsi w latach 1947-48.

2009.01.18 – Odbył się w Jerzwałdzie pierwszy koncert zorganizowany przez Mirka Mastalerza, zagrał Maciej Markiewicz – fortepian

2009.04.19 – Odbył się w Jerzwałdzie drugi koncert zorganizowany przez Mirka Mastalerza, zagrali Michał Krężlewski i Kiryl Keduk – fortepian

2009.09.02 – Odbył się w Jerzwałdzie trzeci koncert zorganizowany przez Mirka Mastalerza, wystąpił pianista Stanisław Deja

2010.06.15 – W Zalewie odbył sie koncert specjalny zorganizowany przez Mirka Mastalerza i Agencje Koncertową Herold, w ramach 200 rocznicy urodzin Fryderyka Chopina, wystąpiła z recitalem pianistka Aleksandra Mozgiel. Po koncercie Jam Session w Jerzwałdzie.

2010.08.07 – 33 letni rolnik z Rucewa, Marek Górka został przygnieciony przez kilkutonowy heder kombajnu na polu podczas żniwowania. Poszkodowany przeżył.

2010.09.25 – Do Jerzwałdu przybył 12-ty PUŁK PIECHOTY KSIĘSTWA WARSZAWSKIEGO (grupa rekonstrukcyjna), który uczestniczył w uroczystym odsłonięciu pomnika w Zalewie. W Jerzwałdzie na placu przed dawnym zajazdem Damrau oddano salwę armatnią.

2011 -Komendantem Ochotniczej Straży Pożarnej w Jerzwałdzie zostaje Edward Smagała.

2011 – W jerzwałdzkiej remizie strażackiej otwarto dwie sale z przeznaczeniem na obrady oraz inne imprezy kulturalne. Będą się mogły tutaj odbywać okazjonalne wieczornice koncerty, bankiety itp.
Wszystko to zostało wyremontowane przez samych strażaków w czynie społecznym z pomocą sponsorów. W ten sposób Jerzwałd ma najpiękniejszą remizę w gminie.

2011.03.21 – W Jerzwałdzie zamieszkał programista i producent gier komputerowych, założyciel 11 bit studios, który jest jednym z najważniejszych postaci polskiej branży gamingowej, Grzegorz Miechowski z rodziną.


2011.03.25 – Smiercią tragiczną zmarł wieloletni sołtys Jerzwałdu i działacz społeczny Ryszard Dubanowski.


2011.03.31 – Zmarł były sołtys Jerzwałdu, Tadeusz Dziekan

2011.04.01 – Sołtysem Jerzwałdu zostaje Dorota Blonkowska

2011.05.26 – W Sali widowiskowej Centrum Burmistrz Zalewa Pan Marek Żyliński uhonorował tytułem „Działacza Kultury” Mirosława Mastalerza, któremu wręczył wraz z Dyrektor M – GCK Panią Fryderyką Małachowską statuetkę i podziękowanie za działalność na rzecz kultury. 

2011.07.04-09 – Zespół Parków Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich w Jerzwałdzie zorganizował Warsztaty przyrodniczo-plastyczne „Malowane Wakacje”. W zajęciach uczestniczyła 19 – osobowa grupa dzieci z Jerzwałdu

2011.08.14 – Odbyła się pierwsza edycja imprezy z cyklu „Raz w Roku w Jerzwałdzie” organizowana przez Mirka Mastalerza.

2011.08.15 – Bard Apolinary Polek zrealizował w Jerzwałdzie teledysk „Zbigniewowi Nienackiemu”.

2011.08.20 – Koło Gospodyń Wiejskich STOKROTKA zaprosiło do świetlicy wiejskiej w Jerzwałdzie seniorów. O godzinie 19.00 rozpoczęła się uroczysta kolacja dla najstarszych mieszkańców wsi. Do tańca grał zespół „SONET” z Morąga.

2011 grudzień – ukazał się album „Zespół Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie”. Wydano go na zlecenie ZPK w Jerzwałdzie. Dystrybucją albumu również zajmuje się biuro Parku.


2012 – W wieku 98 lat zmarła najstarsza mieszkanka Jerzwałdu Marta Chojnowska

2012 – Od dnia 1 sierpnia do dnia 20 października  trwał remont mostu w Jerzwałdzie na Kanale Jerzwałdzkim,

2012.09.06 – Zmarł po długotrwałej ciężkiej chorobie mieszkaniec Jerzwałdu, Janusz Sokołowski. Był leśnikiem (leśniczym w Zieleniu i Bukownicy), bardem, społecznikiem, jednym z twórców Zespołu Parków Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich oraz wielkim pasjonatem najdawniejszej historii i kultury Prusów.

2012 grudzień – W Jerzwałdzie ustawiono 10 tablic przed ciekawymi od strony historycznej przedwojennymi  obiektami  istniejącymi oraz już nieistniejącymi oraz nowy przystanek autobusowy.

2013.03.14 – Odbył się 6 koncert organizowany w Jerzwałdzie przez Mirka Mastalerza, wystąpił pianista Oskar Stabno

2013.04.11 – W wypadku drogowym pod Jerzwałdem 35-letni, pijany kierowca volkswagena golfa jadący w kierunku Jerzwałdu, na łuku drogi zjechał na pobocze, a następnie dachował. W wyniku odniesionych obrażeń jeden z pasażerów, 54-letni mężczyzna, zginął na miejscu, natomiast drugi z urazem głowy i nogi trafił do szpitala.

2013.06.21 – W Jerzwałdzie wystąpił zespół „Musical Bridges”  w składzie: Amana Melome (USA) – wokal. Maurizio Rolli (Włochy) — bas, Giancarlo Alfani  (Włochy) – gitara, Jacek Pelc ( Polska) – perkusja. Był to kolejny koncert zorganizowany przez Mirka Mastalerza.

2013.06.29 – Podczas Gminnych Obchodów Dnia Strażaka jednostka OSP Jerzwałd z rąk Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej st. bryg. Jana Słupskiego otrzymała decyzję o włączeniu do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

2014 – W Jerzwałdzie otwarto Pensjonat nad Płaskim. www.nadplaskim.pl

2014 – Członkowie klubu odkrywcy Towarzystwa Miłośników Ziemi Suskiej za pomocą detektorów metali w pobliżu Jerzwałdu, nad Kanałem Jerzwałdzkim znaleźli skupisko wczesnośredniowiecznych zabytków, m.in wiele wykonanych z brązu i żelaza odważników oraz siekańców, czyli skrawków monet. Najcenniejszym znaleziskiem było jednak 10 trzewików, okuć dolnej części pochew mieczy. 

2014.06.19 – Na koncercie z cyklu „Raz w Roku w Jerzwałdzie” wystąpili na scenie plenerowej nad jeziorem Płaskim: Monika Borzym   – wokalistka, Bogdan Hołownia – fortepian

2014 –  Wiosną członkowie Towarzystwa Miłośników Ziemi Suskiej, posiadając odpowiednie pozwolenie, badali wały staropruskie nad Kanałem Jerzwałdzkim za pomocą wykrywaczy metali. Natrafili wówczas na niezwykły zestaw wczesnośredniowiecznych zabytków, o czym niezwłocznie zawiadomili wojewódzkiego konserwatora zabytków

2014.07.21 – Po raz pierwszy do Jerzwałdu przyjechał wybitny pianista Leszek Możdżer.

2014.07.24 – W Jerzwałdzie odbył się wernisaż malarstwa Alfonsa Kułakowskiego, podczas którego recital fortepianowy zagrał Leszek Możdżer

2015 – Zmarł Kurt Herman (ur. 1943) rybak jerzwałdzki, wieloletni brygadzista. Z zawodzie tym pracował od 1959 roku mając wtedy 16 lat. Na emeryturę przeszedł w roku 2004.

2015.03.14 – Kolejny, 10 koncert w Jerzwałdzie, na którym wystąpił z recitalem fortepianowym pianista Jan Krzysztof Broja.

2015 kwiecień – Sołtysem Jerzwałdu zostaje Janina Niebojewska.

2015 maj– Na jeziorze Płaskim w leśnictwie Bukownica na tzw. bindudze nr 1 zbudowano pomost, z którego można dokonywać obserwacji ornitologicznych. Uwaga, w tym miejscu obowiązuje zakaz kąpieli, ze względu na kilkumetrową warstwę mułu. Znajduje się tutaj miejsce postoju, gdzie można zostawić samochód na czas zwiedzania pomostu, oraz wiata, gdzie można odpocząć lub schronić się przed złą pogodą. Na pomoście znajdują się tablice informacyjne o tym, co można z tego punktu zobaczyć. Inwestorem jest Zespół Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie.

2015.06.04 – Na 11 koncercie w Jerzwałdzie wystąpili:  Urszula Fryzka i legendarny gitarzysta zespołu „Dżem” Jurek Styczyński oraz Andrzej „emoll”.

2015.06.06 = W ramach cyklu „Raz w Roku w Jerzwałdzie” wystąpił zespół „Wszyscy Byliśmy Harcerzami”.

2015 lipiec – Na wałach staropruskich nad Kanałem Jerzwałdzkim pojawiła się ekspedycja archeologiczna Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Rok wcześniej członkowie klubu odkrywcy Towarzystwa Miłośników Ziemi Suskiej odnalazło tam wiele artefaktów. W trakcie badań odkryto ponad dwieście różnych zabytków ruchomych. Prawdziwą sensacją okazał się jednak grób ciałopalny z przełomu X i XI w., w którym archeolodzy znaleźli drobne fragmenty spalonych kości ludzkich w okazałym naczyniu o bogatej ornamentyce.

2015.07.10 – Odbył się 13 koncert w Jerzwałdzie, na którym wystąpiła Nula Stankiewicz i Janusz Strobel.

2015.07.21-23 – W Jerzwałdzie, na posesji, która kiedyś należała do Zbigniewa Nienackiego odbył się I Zlot VW Garbusa Śladami Pana Samochodzika.

2015.12.30 – W Jerzwałdzie wystąpił tenor Bogusław Bidziński z Opery w Zurichu przy akompaniamencie fortepianowym Stanisława Deji. Artyści wykonali pieśni neapolitańskie.

2016.03.13 – Na 15 koncercie w Jerzwałdzie wystąpili pianiści: Leszek Możdżer, Barbara Drążkowska, Stanisław Deja, Kirył Keduk,

2016.05.26 – Na kolejnym koncercie z cyklu „Raz w Roku w Jerzwałdzie” wystąpili pianista Artur Dutkiewicz oraz Jerzy Małek Group i  Maciej Markiewicz.

2017.01.07 – W Jerzwałdzie wystąpił  Krzysztof Malinowski, który przyjechał z Kanady i rok później osiedlił się na Mazurach.

2017.06.15 – Na kolejnej imprezie z cyklu „Raz w Roku w Jerzwałdzie” wystąpili Andrzej Korycki i Dominika Żukowska.

2017.06.16 – Drugi dzień imprezy „Raz w Roku w Jerzwałdzie”, wystąpili   Algorhythm Quintet oraz gościnnie Leszek Możdżer i Gloria Campaner. Natomiast na boisku odbyło się spotkanie z okazji Dnia Dziecka. Inicjatorami spotkania byli Sołtys Sołectwa Jerzwałd Janina Niebojewska, strażacy z Ochotniczej Straży Pożarnej w Jerzwałdzie oraz członkowie Koła Gospodyń Wiejskich „STOKROTKA”.

2017.08.05 – Na 20 koncercie w Jerzwałdzie organizowanym przez Mirka Mastalerza wystąpił gitarzysta Adam Palma, który przyjechał z Manchester w Anglii.

2018 – Przy wyremontowanym parkingu naprzeciw cmentarza staje tablica prezentująca szlak wokół Jezioraka śladami przygód Pana Samochodzika.

2018.05.31 – Na imprezie z cyklu „Raz w Roku w Jerzwałdzie” wystąpili wokalista Wojtek Myrczek i Paweł Tomaszewski, fortepian.

2018.06.01 – Drugi dzień imprezy „Raz w Rku w Jerzwałdzie”, wystąpili pianiści Jan Krzysztof Broja  oraz Józef Skrzek.

2018.06.02 – Trzeci dzień imprezy „Raz w Rku w Jerzwałdzie”, wystąpili Grzegorz Tarwid – fortepian i Tomek Markanicz – saksofony oraz Jorgos Skolias – wokal i Dominik Wania – fortepian

2018.07.18 – Oddano do użytku wyremontowaną drogę gminną w Jerzwałdzie o nawierzchni asfaltowej w kierunku do Witoszewa.

2018.08.15 –  Odbył się pierwszy Festiwal z cyklu Jazzwałd wystąpili Adam Makowicz i Krzysztof Medyna, na jam session wystąpili Leszek Możdżer, Przemek Dyakowski, Konrad Żołnierek, Tomek Sowiński. Adam Makowicz spędził w Jerzwałdzie urlop.

2018.08.31 – Na specjalnym koncercie w Jerzwałdzie wystąpił zespół Cisza

2018.09.24 – Mirek Mastalerz rozpoczął swoją przygodę malarską malując cykl obrazów „Opusy Jerzwałdzkie”.

2019.06.19 – Na koncercie z cyklu „Raz w Roku w Jerzwałdzie” wystąpiła pianistka i wokalistka Karen Edwards z zespołem w składzie: Andrzej Gondek – gitara, Adam  „Szabas” Kowalewski – bas, Krzysztof Dziedzic – perkusja. Karen odpoczywała w Jerzwałdzie przez tydzień mieszkając w Pensjonacie Nad Płaskim.

2019.07.20 – Podczas Festiwalu Nad Jeziorakiem w Siemianach odbył się wernisaż „Opusów Jerzwałdzkich” Mirka Mastalerza

2019.08.28 – W ramach festiwalu Jazzwałd odbył się Koncert pod Katalpą –  ci co byli uczestnikami tego wydarzenia to wiedzą, że wydarzenie było bez  precedensu. wystąpił duet pianistów Leszek Możdżer i Gloria Campaner. Koncert poprowadził Jan Popis.

2020 – Sala edukacyjna w siedzibie Zespołu Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie przeszła gruntowny remont i jednocześnie dużą przemianę. Chociaż wcześniej pod względem merytorycznym niczego jej nie brakowało, to jednak ze względu na swój wiek (ponad 20 lat!) wymagała odświeżenia. Obecnie, dzięki nowoczesnym rozwiązaniom, w tym zastosowaniu multimediów, ekspozycja pełni rolę podwójną. Służy nam podczas zajęć edukacyjnych dla różnych grup wiekowych odbiorców, ale też z powodzeniem sprawdza się jako wystawa przyrodnicza do samodzielnego zwiedzania przez turystów, tym bardziej, że na miejscu dostępne są do wypożyczenia audio przewodniki w trzech wersjach językowych (polskiej, angielskiej i niemieckiej).

2020 – W Jerzwałdzie otwarto pensjonat „Jerzwałd 14” www.jerzwald14.pl

2020.06.11 – Odbył się w Jerzwałdzie koncert z cyklu „Raz w Roku w Jerzwałdzie” – wystąpił  syberyjski bard Evgen Malinowski.

2020.08.17 – Odbył się Festiwal Jazzwałd’20 – wśród wykonawców przy fortepianie zasiadł Leszek Możdżer, obok niego dwaj inni wybitni pianiści, Waldemar Malicki oraz Janusz  Olejniczak. Było solo i w duecie a nawet pojawiły się tria różnorakie. I nie tylko pianiści,  usłyszeliśmy bowiem również Krzesimira Dębskiego, skrzypka i kompozytora oraz Adama Palmę, gitarzystę oraz wokalistkę jazzową Annę Serafińską.  Koncert poprowadził Jan Popis. Po koncercie Jam Session, w którym wystąpili również Adam Czerwinski, Piotr Lemańczyk, Marciłn Wądołowski oraz Sebastian Stanny.

2020.08.31 – Na 30 jubileuszowym koncercie w Jerzwaldzie wystąpiła pianistka i wokalistka Ilona Damięcka towarzyszyli jej w trio Paweł Urowski – kontrabas, Krzysztof Szmańda – perkusja, artyści zaprezentowali materiał z płyty  Hope.

2020.12.08 – Wybuchł pożar w Jerzwałdzie w budynku gospodarczym, który okazał się częściowo dostosowany do funkcji mieszkalnych w miejscu dawnej kuźni. Właściciel, nie będący stałym mieszkańcem wsi zmarł w szpitalu na skutek rozległego poparzenia.

2021.01.05 – Na cmentarzu w Jerzwałdzie został pochowany wybitny malarz, Alfons Kułakowski (ur. 9.05.1926, Osiczyn – zm. 28.12.2020, Olsztyn)

2021.06.11 – Na Festiwalu „Raz w Roku w Jerzwałdzie” wystąpili: Jacek Drażkowski – słowo, Slawek Jaskulke – fortepian, Evgen Malinowski – gitara śpiew, Stanislaw Deja – fortepian, Miroslaw Duda – fortepian oraz Leszek Mozdzer – fortepian. 3 godzinny spektakl z prozą Zbigniewa Nienackiego, poezją Bulata Okudzawy i Wlodzimierza Wysockiego oraz muzyką fortepianową.

2021.08.17 – Odbył się Festiwal  Jazzwałd’21, na którym wystąpili:

Kirył Keduk – fortepian oraz Mikhaił Radunski – wiolonczela

Skaldowie na dwa fortepiany w składzie: Andrzej Zielinski  – fortepian, śpiew, Jacek Zielinski  – skrzypce, śpiew Stanisław Deja  – fortepian

Zespól Blue Cafe w składzie: Paweł Rurak – Sokal  – fortepian, gitara i Dominika Gawęda

oraz Łukasz Sztaba  – fortepian, Michał Grott  – bas, Mateusz Krawczyk  – perkusja, Filip Dzierżawski  – trąbka, oraz gościnnie Tomasz Grzegorski  – saksofon.

Adam Palma – gitara i Tomas Sanchez – instrumenty perkusyjne

Jerzy Styczyński – gitara i Urszula Fryzka Styczyńska – wokal

Leszek Możdżer – fortepian i Piotr Lemańczyk – kontrabas oraz Tomasz Łosowski – perkusja

Agnieszka Konieczna – Kuk – sopran oraz Tomasz Kuk – tenor. Koncert poprowadził Jan Popis.

Na scenie głównej wystąpiło 21 wybitnych muzyków natomiast na Jam Session, który odbył się zaraz po jerzwałdzkim koncercie w OTVP w Sarnówku wystąpili: Tomasz Sowinski – perkusja Artur Jurek – fortepian Tomasz Grzegorski – saksofon Darek Herbarz – saksofon, Piotr Kułakowski – kontrabas, Joanna Knitter – wokal, Aleksandra Mońko – fortepian oraz Evgen Malinowski – bard syberyjski.

2021 pazdziernik – Przy wiacie na jeziorze Płaskim w Jerzwałdzie został wybudowany pomost z drewna, w kształcie litery U. Przystosowany jest również do cumowania niedużych jednostek pływających (kajak, łódka wiosłowa). Z tego miejsca podziwiać można panoramę jeziora wraz kilkoma zielonymi wysepkami. Przy odrobinie szczęścia i cierpliwości, w okresie wiosenno-letnim (warto mieć przy sobie lornetkę) można obserwować tutaj perkoza dwuczubego, liczne stada gęsi oraz inne gatunki ptaków wodnych i związanych z trzcinowiskami.  Pomost znajduje się w najciekawszej części samej wsi Jerzwałd, gdzie zachowała się przedwojenna zabudowa nadjeziorna, będąca rzadkością w tym regionie. Inwestorem jest Zespół Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie.

2022 wiosna – Nowy właściciel jerzwałdzkiego młyna rozpoczął pracę remontowe od uporządkowania posesji i prac ziemnych.

2022 – Kazimierz Madela opublikował książkę „Jerzwałd” (opracowanie na temat historii wsi).

2022.06.16 – Na Festiwalu z cyklu „Raz w Roku w Jerzwałdzie” wystąpili: Marek Majewski, Gośka Bańka, Joanna Kondrat i Artur Sychowski (ArturMoon), którzy po raz pierwszy odwiedzili Jerzwałd oraz Eugeniusz Malinowski, Mirek Duda, Adam Sypniewski i Kirył Keduk.

2022.06.30 – Nawałnica nad jeziorem Płaskim. Ewakuowano obóz harcerski na Krupówce.  Ośmioro dzieci i sześć osób dorosłych z tego obozu strażacy ewakuowali do świetlicy w Jerzwałdzie. Jedna osoba została ranna.

2022.08.01 – Na Festiwalu Jazzwałd’22 wystąpili: Przemek Dyakowski, Wojtek Staroniewicz, Joanna Knitter, Dominik Bukowski, Janusz Mackiewicz, Maks Kreft, Artur Jurek, Janusz Olejniczak, Patrycja Piekutowska, Artur Moon, Adam Czerwiński, Marcin Wądołowski, oraz Piotr Lemańczyk. Prowadzenie koncertu- Jan Popis. Po głównym koncercie w Sarnówku rozpoczął się JamSession oprócz głównych wykonawców festiwalu zagrał zespół w składzie: Tomek Sowinski (perkusja), Piotr Kułakowski ( kontrabas), Darek Herbarz (saksofon), Tomasz Grzegorski (saksofon) i Ilona Damiecka (fortepian)

2022.11.21 – W wieku 84 lat zmarła ostatnia rdzenna mieszkanka Jerzwałdu Gizela Mazur z d. Hermann (ur. 1938 w Królewcu).

2023.02.15 – Pianista Leszek Możdżer rozpoczął rozbudowę swojego Domu Pracy Twórczej w Jerzwałdzie.

2023.04.06 – Wystawiono na sprzedaż nieruchomość w Jerzwałdzie, niegdyś będącą „Republiką Jerzwałdzką Zbigniewa Nienackiego”. Działka o powierzchni 2,33 ha, zabudowanej budynkiem mieszkalnym, domkiem letniskowym, stajnią na 6 koni oraz stodołą.

2023.06.08 – Odbył się kolejny koncert z cyklu „Raz w roku w Jerzwałdzie” oraz trójnocne Jam Session w Sarnówku, w którym wystąpili m inn.: pianiści – Adam Makowicz, Leszek Możdzer, Artur Dutkiewicz, Krzysztof Dys, Dominik Kisiel, Michał Ciesielski, Ola Mońko – Allen, Oska Stabno, Artur Moon; wokalistka – Joanna Knitter, perkusiści – Adam Czerwiński , Tomek Sowiński oraz Adam Golicki; basiści – Piotr Gierszewski, Piotr Kułakowski; saksofonisci – Wojciech Staroniewicz, Tomasz Grzegorski, Wojciech Bargiel; bardowie – Marek Majewski, Krzysztof Malinowski; tancerka – Anahata; oraz zespół rockowy Cochise.

2023.09.28 – Zmarła Grażyna Neubauer z d. Jaskulska

Ten post ma 2 komentarzy

  1. Anonim

    Podziwiam zapał i zaangażowanie Panie Mirku. Nigdy bym się nie spodziewał takiej historii o Jerzwałdzie gdyby nie Pana publikacja.
    Brawo.

  2. Ilona

    Mirku robisz coś pięknego żeby Ci sił starczyło na długo. Pizdrawiam serdecznie. 👍

Skomentuj Anonim Anuluj pisanie odpowiedzi